Chronische pijn

Of we het willen of niet, we hebben allemaal weleens een ervaring gehad met pijn. Pijn wordt beschreven als “een onplezierige en emotionele ervaring die verband houdt met daadwerkelijke of bijna weefselschade”. Ons pijnsysteem functioneert als een alarmsysteem bij schade dan wel bij dreigende schade.

Het is belangrijk ons te realiseren dat:

• Pijn onaangenaam is,
• er niet altijd weefselschade hoeft te zijn,
• dat een doorgemaakte situatie met pijn een leereffect kan hebben bij een volgende situatie met pijn,
• pijn per persoon verschillend is en
• dat pijn tot een emotie hoort (net als honger, verdriet, angst, enz).

Vaak associëren mensen pijn met schade, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Neem als voorbeeld ‘hoofdpijn’; vaak zien mensen hoofdpijn los van weefselschade en zien mensen hoofdpijn meer als een uiting van ‘spanning’, kopzorgen’, of ‘overwerkt zijn’. In zo’n dergelijke situatie waarschuwt ons lichaam ons ook.
 

Hoe werkt ons pijnsysteem?

We hebben in ons gehele lichaam sensoren die constant ons brein informatie geven over bijv. licht, reuk, temperatuur en (bijna) schade (“schadedetectoren”). Op het moment dat het brein de binnenkomende informatie interpreteert als ‘schade of dreigende schade’, zullen er seintjes naar spieren en pezen gaan die ons helpen in actie te komen om wat aan de (dreigende) schade te doen. Als we pijn voelen hebben we daar vaak bepaalde emoties, gedrag en gedachtes bij. Deze elementen kunnen ons helpen hoe met de pijn om te gaan. Soms hebben we in het verleden dezelfde pijn ervaringen gehad en weten we weer hoe we daarnaar gehandeld hebben (het eerder benoemde “leereffect”). Dit geeft aan dat ons pijnsysteem niet alleen detecteert of er wel/geen (dreigende) schade is en vandaaruit spieren en pezen aanstuurt, maar dat dit systeem ook gebieden in ons brein aanstuurt die in het teken staan van emoties, gedrag en gedachtes. Dit maakt het fenomeen pijn complex.
 

Soorten pijn:

We kunnen pijn indelen in acute pijn en in chronische pijn. Acute pijn wil zeggen dat pijn aanwezig is tussen 0 en 6 weken en chronische pijn ten minste 12 weken. Acute pijn ontstaat vaak plotseling en wordt kortstondig gevoeld. Meestal is er dan sprake van (dreigende) schade. De gevoelde pijn heeft nu een duidelijke alarmfunctie. Bij chronische pijn wordt de situatie lastiger: er kan sprake zijn van een chronische ziekte (bijv. reuma, kanker) wat de gevoelde pijn daadwerkelijk veroorzaakt, maar het kan ook zijn dat er een verwonding of ziekte was die inmiddels geheeld/ genezen is en toch blijven mensen pijn voelen. In dit laatste geval is er geen vorm van (dreigende) schade meer aanwezig en wordt het belangrijk om verder te kijken naar die elementen die pijn complex kunnen maken. Zo weten we dat pijn invloed kan hebben op verschillende elementen van onszelf: de manier van bewegen, de manier van denken (ideeën en gedachtes) over pijn, hoe we ons gedragen met de pijn, de hoeveelheid stress die we ervaren en bijvoorbeeld hoe we slapen.

Wat kunt u eraan doen?

Wanneer men meer grip wil krijgen op zijn/haar chronische pijn is het belangrijk om naar deze elementen te kijken, omdat sommige hiervan een negatieve invloed kunnen hebben. Hier kan al naar gevraagd worden tijdens de anamnese en worden deze elementen verder besproken tijdens de behandeling wanneer de ‘pijn educatie’ plaatsvindt. Hierin wordt de persoon uitgelegd hoe het pijn systeem normaal werkt en in de situatie van chronische pijn.

Pijneducatie

Samen met de therapeut wordt bekeken of de manier van bewegen, denken, gedrag, stress en slapen al adequaat is om meer grip te krijgen op de pijn. Indien dit niet aan de orde is, kan er gekeken en besproken worden hoe dit wel te doen. Voorbeelden die ingezet kunnen worden om een adequate omgang te krijgen met de pijn is o.a. ontspanningstherapie, bewegen, slaapvoorlichting en tijdmanagement. Omdat pijn per persoon anders wordt ervaren, zal de behandeling hierdoor per persoon verschillend zijn en wordt deze in samenspraak ‘op de persoon afgestemd’. Op verschillende manieren waarbij uiteindelijk bewegen en uitleg centraal staan, leert men de pijn de baas te worden!

Interessante link over pijn (retrain pain)

Bij Fysio Dokkum-Damwoude zijn Greetje Risselada, Hester van der Zee en Lisa Kooistra - de Jong gespecialiseerd in chronische pijn en pijneducatie